Sự chuyển hóa glucose trong cơ thể

Tinh bột là thành phần chính trong bữa ăn của người Việt Nam, tinh bột khi đi vào dạ dày sẽ được phân giải dưới tác dụng của hệ enzyme tiêu hóa thành các đơn phân tử là glucose, saccharose... 

Phân tử glucose khi đi qua thành ruột non vào máu sẽ được chuyển hóa như sau:

- 5 - 10% được chuyển hóa thành glycogen

- 15 - 30% được chuyển hóa tạo thành mô mỡ

- 42% được chuyển hóa ở cơ và các mô khác

- một phần năng lượng từ glucose trong các phản ứng hóa sinh tạo thành nhiệt năng để duy trì thân nhiệt cơ thể ở mức 37 oC.

Ở gan người, glucose được dự trữ ở dạng glycogen, lipid gan hoặc lipid cơ thể...

Glycogen có khối lượng phân tử 5000kDa, Glycogen là một polyme sinh học phân nhánh chứa các mạch thẳng của phần cặn của glucose và cứ cách từ 8 đến 12 phân tử glucose thì có một mạch nhánh. Glucose được liên kết thẳng với nhau thông qua liên kết glycosidic α(1→4) từ một glucose tới phân tử tiếp theo. Các nhánh liên kết với chuỗi polyme chính bằng liên kết glycosidic α(1→6) giữa glucose thứ nhất của nhánh mới với glucose trên mạch chính.

Acid lactic, pyruvate, glycerol, một số acid amin có thể được chuyển hóa thành glucose, glycogen, Ở gan, biểu mô ống thận, niêm mạc ruột có enzyme glucose-6-phosphate oxydase chuyển hóa glucose-6-phosphate thành glucose đi vào máu đến tế bào. Ở cơ và các mô khác thì chỉ có khả năng nhận glucose từ máu để tổng hợp glycogen dự trữ cho chúng, không cung cấp glucose cho máu vì không có hệ enzyme xúc tác cho phản ứng này. 

Khi hàm lượng glycogen cao ở gan sẽ làm giảm sự chuyển hóa protein, acid amin thành glucose, ảnh hưởng đến phản ứng gắn acetyl vào galactose và phản ứng tạo thành acid glucuronic có chức năng đào thải độc tố, đảm bảo sức khỏe cho cơ thể.

Ngoài ra, glucose và glycogen có thể được tạo thành từ những chất không phải là glucid như là lactate, pyruvate, các chất trung gian trong chu trình Krebs, glycerol hoặc một số acid amin. Glucose là thành phần chính cung cấp năng lượng cho cơ thể (60%), do đó nếu khẩu phần ăn không có đủ glucose thì glucose sẽ được tổng hợp từ các thành phần kể trên. Các phản ứng tân tạo glucose là rất cần thiết ở não và hồng cầu, khi bị đói glycogen ở gan chỉ đủ cung cấp glucose cho não trong nửa ngày, hoặc trong các hoạt động cao của cơ bắp.

Khi lượng đường trong máu hoặc lượng đường dự trữ trong cơ thể giảm dưới mức bình thường, tuyến yên sẽ tăng tiết hormoon nhằm "huy động'' protein dự trữ trong tất cả tế bào (trừ tế bào gan), các acid amin dự trữ ở gan sẽ được chuyển hóa thành đường.